Opis
Pojawiające się nowe wyzwania wynikające z globalnych trendów wpływają także na odpowiedź miast i podejmowane przez nie działania praktyczne. Miasta ewoluują pod wpływem procesów cywilizacyjnych, w tym zmian technologicznych. Same przyczyniają się do tych zmian. Ostatnie pięćdziesięciolecie to czas wyjątkowo dynamicznych procesów urbanizacyjnych kształtujących nowe uwarunkowania społeczne, ekonomiczne i środowiskowe. Od początkowych silnych akcentów środowiskowych w latach 70. XX w., wywołanych kryzysem ekologicznym, poprzez skłanianie się w kierunku humanizacji rozwoju lokalnego lat 90. XX w., aktualnie na czele ważnych spraw znalazł się kryzys klimatyczny. (...)
Głównym celem monografii jest nakreślenie szerokiego tła kryzysu klimatycznego i jego determinant oraz określenie roli użytkowników miasta w procesach adaptacji do zmian klimatu. Dla realizacji zakładanego celu badania literaturowe oraz studia przypadków prowadzone były z perspektywy podmiotowej. Innowacyjne podejście umożliwia rozpoznanie rzeczywistej aktywności różnorodnych podmiotów funkcjonujących w mieście, na rzecz ochrony klimatu i włączenia ich w działania mitygacyjne i adaptacyjne.
Płaszczyzną podejmowanych rozważań jest teza, że współpraca i współdziałanie wielu interesariuszy i użytkowników miasta jest warunkiem koniecznym procesów adaptacji do zmian klimatu. Wychodząc z tych przesłanek staraliśmy się w prezentowanej publikacji odpowiedzieć na następujące pytania badawcze:
• czym są i w jaki sposób objawiają się zmiany klimatu w miastach?
• jakie są skutki zmian klimatu i jak można je łagodzić dzięki przyrodzie?
• jak kształtowały się i kształtują cele polityki środowiskowej, szczególnie w obsza-rze tematycznym „klimat” i jakie przynoszą efekty?
• w jaki sposób przebiegają współczesne procesy rozwojowe miast i jaka jest w nich rola użytkowników i interesariuszy?
• jakie są dostępne i stosowane narzędzia współpracy interesariuszy miast?
• jaką rolę w procesie adaptacji do zmian klimatu odgrywają poszczególne grupy użytkowników i interesariuszy miasta?
• jakie można wskazać wyzwania i bariery w adaptacji miast do zmian klimatu? Tak sformułowane pytania badawcze zdeterminowały zakres tematyczny publikacji i zastosowane narzędzia i metody badawcze.
Część pierwsza monografii, obejmująca rozdziały pierwszy i drugi, dotyczy teoretycznego spojrzenia na procesy związane ze zmianami klimatu i adaptacją do nich. Podjęto w niej także problematykę związaną z rozwojem miast w kontekście wyzwań środowiskowych (w tym klimatycznych) oraz partycypacyjnych (koncepcja miasta obywatelskiego, zarządzanego przez interesariuszy). Ta cześć publikacji powstała na podstawie krytycznej analizy literatury przedmiotu.
Część druga (obejmująca rozdział trzeci i czwarty) dotyczy praktycznych aspektów działań związanych z adaptacją do zmian klimatu. Powstała ona na podstawie analizy literatury przedmiotu ze szczególnym zwróceniem uwagi na dobre praktyki. Ważnym aspektem publikacji jest zaprezentowanie działań podejmowanych przez poszczególne grupy użytkowników miast. Dlatego uzupełniniem publikacji są rozmowy (podcasty) przeprowadzone z przedstawicielami: samorządów lokalnych, NGOs, instytucji naukowych (edukacyjnych) i badawczych, organizacji zrzeszającej przedstawicieli biznesu, projektantami i urbanistami.
Jako badaczom, ale też mieszkańcom miast i praktykom projektowania rozwoju miast zależy nam, żeby upowszechniać wiedzę z zakresu zrównoważonego rozwoju miast i taki też cel przyświecał przygotowaniu publikacji. Mamy nadzieję, że dzięki niej wielu użytkowników, interesariuszy miast, wzbogaci swoją wiedzę w zakresie potrzeby pilnego współdziałania w obliczu katastrofy klimatycznej. Bowiem dialog i budowanie mostów współpracy leży w interesie nas wszystkich.